DALAI LAMA

Dalay Lama dedik ÖzDalayLama dedik.Peki kimdir bu Dalay Lama(Dalai Lama)?
İn midir? Cin midir? İş midir ?Siparişmidiir?Şincik şöyle söyleyeyim kendileri muhterem bir şahıstır.Kendilerinden bu zamana kadar 14 tane gelmiştir şu anda 14.sü hayatta ve hindistanda sürgünde yaşıyor.Dalay Lama Tibet halkının tinsel ve siyasal yöneticisidir.Dalay Lama tibet budacıları arasında çok yayagın olan Dge-lugs-pa (Sarı Şapka) tarikatının başkanına verilen unvandır.1959'da ülkede Komünist Çin yönetimi egemen oluncaya değin Tibet'in hem tinsel, hem de siyasal yöneticisiydi kendileri.İzleyenler bilir zaten Brad Pitt in baş rolünde oynadığı ve gerçek bir hikayeden alınan "Tibette Yedi Yıl" Dalay Lama yı ve Tibet halkının Çin istilasına karşı nasıl mücadele ettiğini anlatıyor.Tabiki Tibet halkı kültürel bir halk olduğundan savaş ve savaş sanatları konusunda pek başarılı olamıyorlar ve 1959 da Komünist Çin Lideri Mao nun Büyük bir resmi ve Kızıl Çin bayrağı kutsal Tibet tapınaklarının tepesine aslıyor ve Dalay Lama sürgüne gönderiliyor.Eğer izlemediyseniz şiddetle izlemenizi tavsiye ediyorum.Bu yazıdan daha fazla verimli olacağına dair içimde kuvvetle muhtemel bir his var.Ama tabii benim burada verdiğim istatistiksel bilgileri o filmde bulmazsınız.Örneğim ilk Dalay Lama Tibet'in orta kesimindeki Tashilhunpo Manastırı'nın kurucusu ve başkeşişi Dge-'dun-grub-pa idi (1391-1475). 14. yüzyılda gelişmeye başlayan, lamaların yeniden doğacağı inancı uyarınca da ardılları onun yeniden dünyaya gelişleri olarak görüldü ve merhametli bodhisattva (Geleceğin Budası) Avalokiteşvara'nın vücut bulması olarak kabul edildi.

Bakın bunlar önemli tarikatın bir sonraki başkanı yani ikinci Dalay Lama Dge-'dun-rgya-mtsho (1475-1542), Lhasa'nın hemen dışındaki 'Bras-spungs (Drepung) Manastırı'nın başkeşişi oldu. Manastır bu tarihten sonra Dalay Lama'nın başlıca merkezi haline geldi. Ardılı Bsod-nams-rgya-mtsho (1543-88), ziyaret ettiği Moğol hükümdarı Altan Han'dan Tibetçe rgya-mtsho (okyanus) sözcüğünün Moğol dilindeki karşılığı olan onurlandırıcı ta-le unvanını aldı. Batı dillerine "dalay" olarak geçen ve bilgeliğin enginliğini ve derinliğini simgelediği düşünülen bu unvan başkeşişin iki önceline de ölümlerinden sonra verildi. Tibetliler Dalay Lama'ya, Rgyal-ba Rin-po-che (Büyük Değerli Fatih) adını verirler.Dalay Lama'lar Tibet halkından çıkarlar ama Dördüncü Dalay Lama Yon-tan-rgya-mtsho (1589-1617), Altan Han'ın torununun oğluydu ve yeniden dünyaya geliş zinciri içinde Tibetli olmayan tek başkandı.
Dalay Lama lar her zaman bilge nitelikli ve yönetici vasıfları olan kişiler olurlardı."-dı" diyorum çünkü altıncı Dalay Lama Tshangs-dbyangs-rgya-mtsho (1683-1706), romantik şiirler yazan zevk düşkünü biriydi ve konumuna pek uygun düşmüyordu. Moğollar tarafından görevine son verildikten sonra askerler eşliğinde Çin'e götürülürken yolda budanın rahmetine kavuştu.Çin'in Tibet'i ilk işgali Yedinci Dalay Lama Bskal-bzang-rgya-mtsho (1708-57) döneminde yaşanan bir iç savaşta gerçekleşti ve Çinli Mançular Tibet üzerinde egemenlik kurdular ama On üçüncü Dalay Lama Thub-bstan-rgya-mtsho (1875-1933) büyük bir kişisel otoriteyle hüküm sürdü. Çin'de Qing (Mançu) hanedanına karşı 1911'de başlatılan başarılı ayaklanma, Tibetlilere dağınık Çin kuvvetlerini ülkeden atma olanağını verdi ve Dalay Lama da bağımsız bir devletin başkanı olarak ülkeyi yönetti.



Gelelim bizim Dalay Lama'ya On dördüncü Dalay Lama Bstan-'dzin-rgya-mtsho 1935'te Çin'in Qinghai eyaletinde, Tibetli bir ana babadan dünyaya geldi. 1940'ta Dalay Lama oldu, ama daha öncede söylediğimiz gib 1950'de ülkeyi işgal eden Komünist Çin kuvvetlerine karşı Tibet halkının başlattığı ayaklanmanın başarısızlığa uğramasından sonra 1959'da Hindistan'a kaçtı.Daha sonra 1989 yılında Nobel Barış Ödülü'nü aldı. Çin'in Tibet üzerindeki hakimiyeti ise tartışma yaratmaya devam ediyor. İnsan hakları örgütleri, Çinli yetkilileri Tibet'te Budist kültürünü sistematik olarak bastırmakla ve Çin içinde özerklik talep eden Budistlerin ruhani lideri Dalai Lama'ya sadık rahiplere eziyet etmekle suçluyorlar.
İşte böyleeeee.Ne adammış am değilmi? Dediğim kadar varmış.O yüzden bende kendime özdalaylama adını taktım.Kendi çapımızda dalaylamalık yapıyoruz.Saygılar